AKRAN ZORBALIĞINDA BİLMEMİZ GEREKENLER

   Akran Zorbalığı; gücün eşit olmadığı, devam ederek zarar veren veya rahatsız edici saldırgan davranışların hepsini tarif etmek için kullanılır.

Hangi yaş gurubundaki çocuklar bunu yaşıyor?

   Anasınıfında daha çok agresif davranışlar görülürken, ilk okula başlama ile bu davranışların sürekli hale geldiği yani zorbalığa dönüştüğü gözlemlenebilir. Çocukların yaşı büyüdükçe akran zorbalığı azalmaktan çok zorbalık türünün değiştiğini görüyoruz. Çocuklukta zorbalık döngüsüne uygun müdahaleler yapılmadığında, psikolojik destek sağlanmadığında zorbaca davranan çocukların yetişkinlikte de aynı örüntüyü devam ettirerek iş yerlerinde mobbing yaptıkları, sosyal ilişkilerinde duygusal veya fiziksel baskı uygulamaya devam ettikleri gözlemlenebilir.

Bu durumun belirtileri nasıl ortaya çıkar? Anne Babalar çocuklarının bulundukları ortamlarda zorbalığa maruz kaldıklarını nasıl anlayabilir?

   Birçok çocuk zorbalığa uğradığını anlamaz, bilse bile bunu ''Ben zorbalığa uğruyorum'' şeklinde ifade edemez. Bu nedenle birkaç uyarı işaretine dikkat etmek gerekir. Çocuk eğer, okula gitmek istemiyor, okul servisine binmemek için yol arıyor, çocuğun eşyalarının sıklıkla yok olduğunu veya zarar gördüğü gözlemleniyor, okuldaki arkadaşlarından hiç bahsetmiyor, okul dışı zamanlarda okul arkadaşlarıyla görüşmekten kaçınıyor, kendi ile ilgili olumsuz ifadeleri varsa, tam olarak açıklayamadığı yara veya izleri varsa, normal düzeninde değişiklikler fark ediliyor (yemek yeme, uyku, oyun vb.) ve duygu dalgalanmalarının normalden fazla olması (öfke patlamaları, ağlama krizleri vb.)  gözlemleniyor ise ebeveynlerin çocuklarının akran zorbalığına maruz kalıyor olabilir.

Anne Babaya ya da büyüklere bunu yansıtmak, çocuklar için neden bu kadar zor?

   Çocuklar zorbalığa uğradıklarını veya gördükleri zorbalığı güvendikleri bir yetişkin ile paylaşmakta güçlük yaşayabiliyorlar. Öncelikle çocuğun günlük yaşamında da yaşadıklarını paylaşabildiği, sağlıklı iletişiminin olduğu bir yetişkinin olması gerekir. Çocuğun zorbalık hakkında bilinçli olması, zorbaca davranışları ayırt edebiliyor olması da bir yetişkin ile paylaşmasını kolaylaştıracaktır.  Ayrıca çocuk, utandığı için veya bu durumun kendi suçu olduğunu düşünebiliyor. Eğer paylaşımda bulunan çocuk uygun şekilde korunmaz ise zorbalık yapan çocuğun misilleme yapma olasılığı da çocuklar için korkutucu olabiliyor. 

Zorbalığa maruz kalan çocukların ebeveynleri onlara nasıl destek olabilirler?

   Öncelikle çocuğunuzun yaşadığı sıkıntıları açık uçlu sorular sorarak anlamaya çalışın. Çocuğunuzu dinledikten sonra bu durumun kendisinin suçu olmadığının altını çizin, anlattığı zorbalık durumunu ''hassas davranıyorsun, arkadaşlar arasında olur'' gibi sözler ile hafifletmemeye özen gösterin. Asla çocuğunuzu zorbalığa uğradığı için suçlamayın. Çocuğunuza zorbalığın kesinlikle kabul edilemez olduğu vurgulayın.

Çocuğunuz ile bu durum ile nasıl baş edebileceği üzerine birlikte çözüm arayın, ona rehberlik edin. Mutlaka okul yönetimi ve okul rehberliği ile iletişime geçerek zorbalık önleyici çalışmaların yapılmasını isteyin. Çocuğunuzun kendini iyi hissettiği bir alan keşfederek, olumlu sosyal ilişkileri deneyimlemesine olanak yaratın.

Zorbalık döngüsünde mağdur olarak yer alan çocukların mutlaka psikolojik destek almaları gerekir. Uygun destek sağlanmadığında bu çocuklarda depresyon, yoğun kaygı, somatik belirtiler (fiziksel sebebi olmayan baş ağrısı, mide ağırsı vb.), intihar riski ve okulu terk etme görülebiliyor.

Anne Babalar, zorbalık yapan çocuklarının zorbalık döngüsünden çıkmasına destek olmak için neler yapabilir?

   Öncelikle çocuğunuzun zorbaca davranışlarını gözlemlediğinizde veya duyduğunuz anda bu olumsuz davranışı durdurmanız, uygun açıklamayı yaparak onu uyarmanız gerekir. Çocuğunuza zorbalık yapmanın kabul edilemez olduğunu vurgulayın. Eğer çocuk zorbaca davranışlara devam ediyorsa bu davranışların sonuçlarının sorumluluğu çocukta olmalıdır. Örneğin, özür diledikten sonra mutlaka telafi edebilmek adına o kişi için iyi bir şey yapmasında rehberlik edilebilirsiniz. Okul yönetimi ve rehberlik ile iletişime geçilerek akran zorbalığı önleme çalışmalarının yapılmasını isteyebilirsiniz.